miércoles, 17 de septiembre de 2008

Ars poetica (fragmento). Horacio

Para quien no conozca o no le suene este poéta clásico, sólo recuerden que fue él quien dijo, el primero; "carpe diem".


EPISTULA III AD PISONES (ARS POETICA)




Humano capiti cervicem pictor equinam
iungere si velit et varias inducere plumas
undique collatis membris, ut turpiter atrum
desinat in piscem mulier formosa superne,
spectatum admissi risum teneatis, amici?
Credite, Pisones, isti tabulae fore librum
persimilem, cuius velut aegri somnia vanae
fingentur species, ut nec pes nec caput uni
reddatur formae. 'Pictoribus atque poetis
quidlibet audendi semper fuit aequa potestas.'
Scimus et hanc veniam petimusque damusque vicissim,
sed non ut placidis coeant immitia, non ut
serpentes avibus geminentur, tigribus agni.
Inceptis gravibus plerumque et magna professis
purpureus, late qui splendeat, unus et alter
adsuitur pannus, cum lucus et ara Dianae
et properantis aquae per amoenos ambitus agros
aut flamen Rhenum aut pluvius describitur arcus.
Sed nunc non erat his locus. Et fortasse cupressum
scis simulare: quid hoc, si fractis enatat exspes
navibus aere dato qui pingitur? Amphora coepit
institui, currente rota cur urceus exit?
Denique sit quod vis simplex dumtaxat et unum.
Maxima pars vatum, pater et iuvenes patre digni,
decipimur specie recti: brevis esse laboro,
obscurus fio; sectantem levia nervi
deficiunt animique; professus grandia turget;
serpit humi tutus nimium timidusque procellae.
Qui variare cupit rem prodigialiter unam,
delphinum silvis appingit, fluctibus aprum.
In vitium ducit culpae fuga, si caret arte.
Aemilium circa ludum faber imus et ungues
exprimet et mollis imitabitur aere capillos,
infelix operis summa, quia ponere totum
nesciet. Hunc ego me, si quid componere curem,
non magis esse velim, quam pravo vivere naso,
spectandum nigris oculis nigroque capillo.
Sumite materiam vestris, qui scribitis, aequam
viribus, et versate diu quid ferre recusent,
quid valeant umeri: cui lecta potenter erit res,
nec facundia deseret hunc nec lucidus ordo.


TRADUCCIÓN (ES MUY ANTIGUA PERO ES LO ÚNICO DECENTE QUE ENCONTRÉ)
por Tamayo de Vargas.

Si quisiesse un pintor en la cabeça
que está pintando de una hermosa dama
hazer el cuello de caballo y crines,
el cuerpo de ave con diversas plumas
de infinitas colores variado, 5
y que del lo postrero rematase
en una cola de ligero pece,
¿podríades tener la risa acaso
los amigos que a verla habéis venido?
Creed, Pisones, que la poesía 10
será muy semejante a estas pinturas
si en ella se fingieren vanos sueños,
como de algún enfermo de modorra
cuya cabeça y pies no correspondan
con toda la figura y proporciones. 15
Verdad es que pintores y poetas
tienen para fingir una licencia
(bien lo sabemos, y el perdón pedimos,
y otras veces también solemos darle),
mas no tampoco en tanto desvarío 20

que se atrevan juntar lo fiero y manso,
las aves y serpientes, y a los tigres
paciendo con los tiernos corderillos.
Porque hay algunos que en principios graves

y en materias de cosas levantadas 25
que professan, ingieren un remiendo
de algún paño de púrpura finíssima
que se descubra mucho y resplandezca,

como si en un discurso heroyco y grave
os detenéys en el pintar menudo 30
del bosque y ara de la casta Diosa
y el agua que apresura su corrida
por los varios e inciertos arroyuelos
de frescos prados y de verdes valles,
o el río Rhin, o el arco de las nubes; 35
y aunque por dicha no hay lugar, tú sabes
dibuxar un ciprés, si por ventura

el que a nado escapó de la tormenta
te manda que le pintes su peligro
en una tabla dándote dineros 40
para colgarla en devoción al templo.

cuadro: Campo de trigo con cipreses. Van Gogh.

No hay comentarios: